TRẦN VĂN BÌNH MASTER: Quy trình điều tra & phục hồi toàn diện sự cố

Thứ Bảy, 18 tháng 10, 2025

Quy trình điều tra & phục hồi toàn diện sự cố

Dưới đây là quy trình điều tra & phục hồi toàn diện theo chuẩn quốc tế ISO 27035 / NIST 800-61 / MITRE ATT&CK, được viết step-by-step như anh yêu cầu, ví dụ minh họa cụ thể với vụ tấn công giả định vào VNDIRECT (mất quyền truy cập website, nghi bị cài mã độc / deface / rò rỉ dữ liệu khách hàng).

🧭 1️⃣ XÁC NHẬN SỰ CỐ (Identification)

🎯 Mục tiêu

Xác định có thật sự bị tấn công không, phạm vi ảnh hưởng và mức độ khẩn cấp.

⚙️ Các bước


# 1. Thu thập tín hiệu cảnh báo ban đầu
- SIEM/SOC cảnh báo: tăng truy cập bất thường, egress lớn, IP nước ngoài
- Website bị deface hoặc gián đoạn (HTTP 5xx, SSL fail)
- Email cảnh báo AV/EDR phát hiện malware, hash lạ

# 2. Kiểm tra nhanh tình trạng hệ thống
curl -v https://www.vndirect.com.vn | head -20
kubectl get pods -A | grep CrashLoopBackOff
journalctl -p err -n 100

# 3. Tạo Mã sự cố (INC-YYYYMMDD-001) và nhật ký điều tra (IR Log)
mkdir -p /ir/INC_20251017
exec > >(tee -a /ir/INC_20251017/ir.log) 2>&1

🧾 Kết quả mong đợi

Xác định đúng phạm vi: Web App / DB / Mail / Network.
Đặt mức độ: P1 (rò rỉ dữ liệu/gián đoạn lớn) → kích hoạt Incident Response Plan (IRP).

🕵️‍♂️ 2️⃣ KHOANH VÙNG VÀ BẢO TOÀN CHỨNG CỨ (Containment & Evidence)

🎯 Mục tiêu

Ngăn lan rộng, giữ nguyên chứng cứ để điều tra (forensics).

⚙️ Các bước


# 1. Cô lập máy chủ bị nghi nhiễm khỏi mạng
sudo iptables -A INPUT -s 0.0.0.0/0 -j DROP
sudo iptables -A OUTPUT -s 0.0.0.0/0 -j DROP

# 2. Tạo ảnh đĩa (forensic image) - không can thiệp trực tiếp
dd if=/dev/sda of=/mnt/forensics/vndirect_web_01.img bs=4M status=progress

# 3. Thu thập log
tar -czf /ir/INC_20251017/logs_web01.tgz /var/log
kubectl logs deploy/vnd-api --since=2h > /ir/INC_20251017/vnd_api.log
grep -E "error|failed|DROP" /var/log/messages > /ir/INC_20251017/sys_err.log

🧾 Kết quả

Có bản sao hệ thống để phân tích offline.
Hệ thống thật tạm thời bị cô lập, không bị kẻ tấn công “xóa dấu vết”.

🔍 3️⃣ PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN GỐC (Root Cause Analysis)

🎯 Mục tiêu

Xác định “kẻ tấn công vào bằng đường nào, khai thác lỗ hổng gì, làm gì sau khi vào”.

⚙️ Bước thực hiện

🔸 3.1 Phân tích log


# Tìm IP nghi ngờ
grep "POST" /var/log/nginx/access.log | awk '{print $1,$7,$9}' | sort | uniq -c | sort -nr | head -20
# Tìm chuỗi độc hại
grep -E "cmd=|base64|eval|system|/etc/passwd" /var/log/nginx/access.log
# Kiểm tra user bất thường
grep "useradd" /var/log/secure
grep "Accepted password" /var/log/secure | sort | uniq -c

🔸 3.2 Phân tích tiến trình & tệp


ps auxf | grep -v root | grep -E 'bash|nc|curl|wget|python'
find /tmp /var/tmp -type f -mmin -60 -exec ls -l {} \;
grep -i "curl|wget|nc" /home/*/.bash_history

🔸 3.3 So sánh hash / IOC


sha256sum /var/www/html/index.php > /ir/INC_20251017/hash.txt
# So sánh với bản gốc
diff /ir/INC_20251017/hash.txt /backup/latest_hash.txt
# Tra IOC
curl -s https://otx.alienvault.com/api/v1/indicators/ip/103.152.35.45/general | jq .

🧠 Mẫu kết luận nguyên nhân gốc (ví dụ vụ VNDIRECT)

Hạng mục	Kết quả điều tra
Điểm xâm nhập	Lỗ hổng upload file trong module “Quản lý banner”
Kỹ thuật khai thác	Webshell `.php` qua `multipart/form-data`
Mã độc	Reverse shell kết nối IP 103.152.35.45:4444
Tài khoản bị chiếm	`svc_webadmin` (không có MFA)
Dấu vết lateral	SSH sang DB01 với credential reuse
Dữ liệu bị truy cập	`customer_profile`, `account_balance` (read-only)

🛠️ 4️⃣ KHẮC PHỤC & KHÔI PHỤC HỆ THỐNG (Eradication & Recovery)

⚙️ Các bước thực tế


# 1. Gỡ mã độc & re-image
systemctl stop nginx
mv /var/www/html /var/www/html_infected_$(date +%F)
restorecon -Rv /var/www/html
cp -r /backup/web_latest_clean /var/www/html
chown -R nginx:nginx /var/www/html

# 2. Cập nhật bản vá / vá zero-day
dnf update -y
kubectl rollout restart deploy/vnd-api

# 3. Reset toàn bộ credential
passwd webadmin
vault rotate --path secret/db-prod

🧾 Kết quả

Hệ thống sạch, chạy bản mới nhất đã vá.
Mật khẩu / API key / cert đã được thay thế.
Kiểm thử xâm nhập lại (pentest internal) trước khi mở public.

🧩 5️⃣ PHÒNG NGỪA TÁI DIỄN (Lessons Learned & Preventive Measures)

⚙️ Biện pháp đề xuất

Nhóm	Hành động cụ thể	Công cụ
Patching	Tự động hoá vá lỗi qua Ansible/Tanium. Quét CVE hằng tuần.	OpenVAS, Tenable, Qualys
MFA	Bắt buộc cho tất cả tài khoản quản trị.	Azure AD, Okta, Keycloak
Zero-Trust Segmentation	Chặn east-west traffic giữa app – DB – user zone.	Cisco ISE / NSX / Calico
EDR/XDR	Giám sát hành vi (process injection, beacon).	CrowdStrike / Microsoft Defender
SOC/Logging	Central log SIEM, use case “data exfil”, “suspicious shell”.	ELK / Splunk / QRadar
DR & Backup	Kiểm tra restore định kỳ, bản sao offline WORM.	Commvault / Veeam
Training	Diễn tập phishing, IR table-top 2 lần/năm.	nội bộ + A05 hướng dẫn

🧾 6️⃣ BÁO CÁO SAU SỰ CỐ (Post-Incident Report)

Cấu trúc chuẩn (gửi NHNN/A05 hoặc Ban CNTT):

Tóm tắt sự cố: thời gian – biểu hiện – ảnh hưởng.
Nguyên nhân gốc: vector tấn công, lỗ hổng, sai sót vận hành.
Thiệt hại: thời gian gián đoạn, dữ liệu bị truy cập.
Biện pháp khắc phục: vá lỗi, restore, kiểm thử, thay mật khẩu.
Biện pháp phòng ngừa: 10 mục tiêu cụ thể (vá, SOC, đào tạo, DR…).
Bằng chứng kèm theo: log, ảnh đĩa, báo cáo forensics, kết quả pentest.
Bài học kinh nghiệm & khuyến nghị chính sách.

🧠 Mẫu kết luận tóm tắt (executive summary)

Sự cố tại VNDIRECT ngày 15/10/2025 là tấn công qua lỗ hổng upload file chưa vá trong module web. Hacker cài webshell, leo thang quyền bằng credential reuse, truy cập được một phần dữ liệu khách hàng. Không có mã độc ransomware hay phá huỷ dữ liệu.

Hệ thống đã được cô lập – làm sạch – phục hồi trong 36 giờ.

Đã triển khai: MFA, SIEM tập trung, segmentation mạng, backup offline và quy trình IR mới.

Rủi ro còn lại: cần nâng cấp hệ thống EOL, bổ sung diễn tập định kỳ.

=============================
Website không chứa bất kỳ quảng cáo nào, mọi đóng góp để duy trì phát triển cho website (donation) xin vui lòng gửi về STK 90.2142.8888 - Ngân hàng Vietcombank Thăng Long - TRAN VAN BINH
=============================
Nếu bạn không muốn bị AI thay thế và tiết kiệm 3-5 NĂM trên con đường trở thành DBA chuyên nghiệp hay làm chủ Database thì hãy đăng ký ngay KHOÁ HỌC ORACLE DATABASE A-Z ENTERPRISE, được Coaching trực tiếp từ tôi với toàn bộ bí kíp thực chiến, thủ tục, quy trình của gần 20 năm kinh nghiệm (mà bạn sẽ KHÔNG THỂ tìm kiếm trên Internet/Google) từ đó giúp bạn dễ dàng quản trị mọi hệ thống Core tại Việt Nam và trên thế giới, đỗ OCP.
- CÁCH ĐĂNG KÝ: Gõ (.) hoặc để lại số điện thoại hoặc inbox https://m.me/tranvanbinh.vn hoặc Hotline/Zalo 090.29.12.888
- Chi tiết tham khảo:
https://bit.ly/oaz_w
=============================
2 khóa học online qua video giúp bạn nhanh chóng có những kiến thức nền tảng về Linux, Oracle, học mọi nơi, chỉ cần có Internet/4G:
- Oracle cơ bản: https://bit.ly/admin_1200
- Linux: https://bit.ly/linux_1200
=============================
KẾT NỐI VỚI CHUYÊN GIA TRẦN VĂN BÌNH:
📧 Mail: binhoracle@gmail.com
☎️ Mobile/Zalo: 0902912888
👨 Facebook: https://www.facebook.com/BinhOracleMaster
👨 Inbox Messenger: https://m.me/101036604657441 (profile)
👨 Fanpage: https://www.facebook.com/tranvanbinh.vn
👨 Inbox Fanpage: https://m.me/tranvanbinh.vn
👨👩 Group FB: https://www.facebook.com/groups/DBAVietNam
👨 Website: https://www.tranvanbinh.vn
👨 Blogger: https://tranvanbinhmaster.blogspot.com
🎬 Youtube: https://www.youtube.com/@binhguru
👨 Tiktok: https://www.tiktok.com/@binhguru
👨 Linkin: https://www.linkedin.com/in/binhoracle
👨 Twitter: https://twitter.com/binhguru
👨 Podcast: https://www.podbean.com/pu/pbblog-eskre-5f82d6
👨 Địa chỉ: Tòa nhà Sun Square - 21 Lê Đức Thọ - Phường Mỹ Đình 1 - Quận Nam Từ Liêm - TP.Hà Nội

=============================
cơ sở dữ liệu, cơ sở dữ liệu quốc gia, database, AI, trí tuệ nhân tạo, artificial intelligence, machine learning, deep learning, LLM, ChatGPT, DeepSeek, Grok, oracle tutorial, học oracle database, Tự học Oracle, Tài liệu Oracle 12c tiếng Việt, Hướng dẫn sử dụng Oracle Database, Oracle SQL cơ bản, Oracle SQL là gì, Khóa học Oracle Hà Nội, Học chứng chỉ Oracle ở đầu, Khóa học Oracle online,sql tutorial, khóa học pl/sql tutorial, học dba, học dba ở việt nam, khóa học dba, khóa học dba sql, tài liệu học dba oracle, Khóa học Oracle online, học oracle sql, học oracle ở đâu tphcm, học oracle bắt đầu từ đâu, học oracle ở hà nội, oracle database tutorial, oracle database 12c, oracle database là gì, oracle database 11g, oracle download, oracle database 19c/21c/23c/23ai, oracle dba tutorial, oracle tunning, sql tunning , oracle 12c, oracle multitenant, Container Databases (CDB), Pluggable Databases (PDB), oracle cloud, oracle security, oracle fga, audit_trail,oracle RAC, ASM, oracle dataguard, oracle goldengate, mview, oracle exadata, oracle oca, oracle ocp, oracle ocm , oracle weblogic, postgresql tutorial, mysql tutorial, mariadb tutorial, ms sql server tutorial, nosql, mongodb tutorial, oci, cloud, middleware tutorial, docker, k8s, micro service, hoc solaris tutorial, hoc linux tutorial, hoc aix tutorial, unix tutorial, securecrt, xshell, mobaxterm, putty

Thứ Bảy, 18 tháng 10, 2025

Quy trình điều tra & phục hồi toàn diện sự cố

🧭 1️⃣ XÁC NHẬN SỰ CỐ (Identification)

🎯 Mục tiêu

⚙️ Các bước

🧾 Kết quả mong đợi

🕵️‍♂️ 2️⃣ KHOANH VÙNG VÀ BẢO TOÀN CHỨNG CỨ (Containment & Evidence)

🎯 Mục tiêu

⚙️ Các bước

🧾 Kết quả

🔍 3️⃣ PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN GỐC (Root Cause Analysis)

🎯 Mục tiêu

⚙️ Bước thực hiện

🔸 3.1 Phân tích log

🔸 3.2 Phân tích tiến trình & tệp

🔸 3.3 So sánh hash / IOC

🧠 Mẫu kết luận nguyên nhân gốc (ví dụ vụ VNDIRECT)

🛠️ 4️⃣ KHẮC PHỤC & KHÔI PHỤC HỆ THỐNG (Eradication & Recovery)

⚙️ Các bước thực tế

🧾 Kết quả

🧩 5️⃣ PHÒNG NGỪA TÁI DIỄN (Lessons Learned & Preventive Measures)

⚙️ Biện pháp đề xuất

🧾 6️⃣ BÁO CÁO SAU SỰ CỐ (Post-Incident Report)

🧠 Mẫu kết luận tóm tắt (executive summary)

ĐỌC NHIỀU